مشکلات دانش آموزان پایه ی اول در آغاز سال تحصیلی

1-نور مناسب هنگام نوشتن

کم یا زیاد بودن نور هنگام نوشتن ، باعث خستگی چشم و صدمه دیدن قوه ی بینایی می شود . متعادل ترین مقدار نور ،نور طبیعی روز است که از پنجره سمت چپ به داخل اتاق و به محل نوشتن می تابد . نور آفتاب به دلیل شدت زیاد و نور هنگام طلوع و غروب آفتاب به دلیل ضعیف بودن ،برای نوشتن مناسب نیست .

کمبود نور را می توان با استفاده از لامپ های مناسب . به حد تعادل رساند؛ولی در همه حال ،جهت تابش نور ، بر کاغذ باید از سمت چپ باشد .

2-طریقه قرار دان کاغذ در مقابل دید

یکی دیگر از مواردی که معلم ابتدایی باید در شروع به نوشتن به دانش آموزان خود بیاموزد ،این است که هنگام نوشتن کاغذ را کج در مقابل خود قرار ندهند .کاغذ و خط زمینه ای که برای نوشتن روی آن در نظر گرفته می شود ، باید در مقابل چشمان کاملا به حالت افقی قرار بگیرد . البته برای این که چشم بر نوشته مسلط شود ،می توان کاغذ را کمی به سمت راست کشید ؛ولی لازم است که حالت افقی آن همچنان حفظ شود . این امر در زیباتر شدن خط دانش آموزان در آینده تاثیر زیادی خواهد داشت .

بنابراین ما دانش آموزان –معلمان باید به نکاتی که ذکر شد ،توجه خاص داشته باشیم .ابتدا اگرخود ایراد و اشکالی در موارد فوق داریم در بر طرف کردن آن بکوشیم و این نکات را به صورت اصولی و درست به دانش آموزان خود آموزش دهیم . 

3-تمرین روی تخته سیاه

قبلا دانش آموزان در خانه مراحلی مثل خط خطی کردن و کشیدن تصاویری بدون معنی و مفهوم را آغاز کرده اند و ممکن است چگونگی به دست گرفتن قلم را به طور صحیح یاد گرفته باشند ولی در این مرحله آموزگار است که چگونگی به دست گرفتن قلم ونوشتن را به دانش آموزان یاد می دهد در مرحله ی آغازین یعنی قبل از  به دست گرفتن قلم تمرین روی تابلو یا تخته سیاه بهترین روش خواهد بود .در روی تخته سیاه یا تابلو کودک خطوطی را ترسیم می کند ابتدا این خطوط طبق برنامه و نظم خاصی نخواهد بود ولی کم کم باید این نوع فعالیت کودک روی برنامه و نظم باشد از کشیدن خط راست  افقی تا ترسیم اشکال اعم از دایره ،مستطیل ،مثلث ،و …پیش می رود و این فعالیت های نوشتاری به کودک در امر نوشتن کمک خواهد نمود چرا که موجب تقویت و هماهنگی اندام های حسی و حرکتی دخیل در امر نوشتن خواهد بود .

 

4-لوازم نوشتاری (لوازم التحریر)

کاغذ شروع به  نوشتن دانش آموزان نیست مورد استفاده کودک باید سفید با خطی آبی و فاصله های مناسب باشد که در مدارس روستایی مشاهده می شود کودکان در کاغذ های بدون خط یا گاهی که مناسب آموزش را آغاز می کنند و این موجب می شود اشکالاتی در نوشتن آنها به وجود آید این استاندارد طبق مطالعات و آزمایشات گوناگون توسط پژوهشگران و دانشمندان مختلف انجام گرفته و باید رعایت گردد. مدارس ابتدایی و به خصوص کلاس اول حساس ترین مرحله ی یادگیری نوشتاری است و لوازم التحریرز آن باید حتما متناسب با عوامل بیان شده باشد .

5-تمرین به صورت نقطه چین

بعضی از صاحبنظران معتقدند که دانش آموزان بهتر است حروف را به صورت نقطه چین یاد بگیرند و بعد از خطوط ممتد استفاده کنند که این نیز در نوشتن دانش آموزان به نظر من مثمر ثمر خواهد شد . از دانش آموزان می خواهیم حروف را درد فترچه تمرین خود به صورت نقطه چین بنویسد و بعد از این که در این مرحله مهارت کافی دست یافتند از آنها می خواهیم حروف را در دفترچه ی ممتد بنویسد این شیوه ای عملی و قابل اجرا در هر مرکز آموزشی است .

6-یاد دادان حروف از ساده به مشکل

یعنی حروف باید از ساده شروع و به مشکل ادامه یابد ابتدا باید به دانش آموزان حروفی را که ساده هستند یاد داد و سپس حروف نسبتا مشکل را یاد داد که این شیوه در کتاب فارسی اول ابتدایی تقریبا رعایت شده ،دانش آموران اول حروف ساده را یاد گرفته بعد به حروف مشکل می رسند برای مثال در الفبای فارسی حرف الف خیلی ساده است چرا که فقط یک خط عمودی می باشد یا حرف ب یک خط افقی می باشد ولی حرف ی یا ع نسبتا پیچیده بوده لذا این حروف باید در آخر کتاب یاد داده شود .

7-راهنمایی کردن دانش آموزان موقع نوشتن

هنگامی که نوباوه قلم به دست می گیرد باید والدین یا معلم او را راهنمایی بکنند و نحوه ی به دست گرفتن

 قلم وبه حرکت در آمدن آنرا روی کاغذ در مورد کودکان  کنترل نمایند ممکن است کودکی شیوه ی بدست گرفتن قلم را یاد گرفته ولی به جهت تنبلی و خسته شدن دست آنرا بر طرق دیگر در میان انگشتان خود به حرکت در می آورد که اینجا آموزگار باید از خطای او چشم پوشی نکرده وتذکر لازم را در مورد به دست  گرفتن قلم وبه حرکت در آوردن آن روی کاغذ به دانش آموزان  گوشزدنماید چنان که این نکات ریز درمورد به دست گرفتن قلم و حرکت آن روی کاغذ  نادیده گرفته شود .در نوشتن کودک در آینده اشکالاتی به وجود خواهد آمد  که از آن اشکالات می توان ناخوانا نویسی و بد خطی را نام برد .

 

8-گرفتن دست کودک در موقع نوشتن

گرفتن از دست کودک در موقع نوشتن یکی دیگر از روش های پیشنهادی می باشد برای مهارت در فن نوشتن دست  کودک را می گیریم ویا او را راهنمایی می کنیم ویا خود قلم را به دست گرفته و به کودک نشان می دهیم که چگونه بنویسد در بعضی موارد مشاهده می شود که کودک مهارت لازم را جهت به حرکت در آوردن قلم در روی کاغذ را ندارد در این مورد از روی دست کودک می گیریم و همراه با دست کودک و دست خودمان قلم را در روی کاغذ به حرکت در می اوریم بعداز چند بار از دست  کودک گرقتن  از او میخواهیم که خود این عمل را انجام بدهد و با تمرین و تکرار مشاهده می کنیم که کودک دیگر احساس ناتوانی و ناراحتی در نوشتن را ندارد .

9-یاد دادن اندازه مناسب حروف و کلمات و هنچنین فاصله ی مناسب کلمات

اینها باید در مرحله ی بعدی به کودک یاد داده شود چنان که باز در کودکان اول ابتدایی مشاهده می کنیم کودکی حروف را یاخیلی بزرگ و یا خیلی کوچک  نگارش  می کند ودر این مرحله  موجب می شود از خط زمینه و فاصله ی مناسب  خارج شود در این مورد به نظر من باید حساسیت لازم را به خرج دادو از کودک خواست تا در اندازه و فاصلهی مناسب بنویسد باز چند سر مشق به اندازه ی مناسب به کودکان میدهیم  مانند سر مشق بنویسند اگر در این مورد  موفقیت  حاصل نمودند  آنها را  تشویق  می کنیم و حتی  می توانیم به آنها جایزه هم بدهیم که توانسته به اندازه و فاصله ی مناسب  حروف را بنویسند

10-خوانانویسی

  در مراحل  بعدی  یعنی پیشرفت در نوشتن باید به خوانانویسی آنها توجه کرده واز همان ابتدا به دانش   آموزان یاد دادبا خط  خوانا بنویسند از دانش آ موزانمی خواهیم نوشته ی خود را در جلوی  تخته سیاه برای  همکلاسی های خود  بخوانند اگر موفق نشدند   نوسته ی خود را بخوانند آنها را متقاعد  می کنیم که نوشته ی آنها  نا خوانا می باشد زیرا خود آنها که از روی سر مشق  آن را نوشتنه اند  نمی توانند بخوانند باز  در این مورد  نیز می توانیم به دانش آموزانی که خوانا  می نویسند تشویق کرده و به  نوشته ی آنها نمره می دهیم  از کودکان می خواهیم در نوشتن عجله نکرده و با حوصله وبات علاقه و با دقت لازم  بنویسند  باز نوشته آنها را بررسی  کرده  ودر صورت  وجود غلط املایی آنهارا بر طرف  می کنیمو برای خود دانش آموزان نوشته ی آنها را می خوانیم بدین ترتیب دانش آموزانی که ناخوانا می نویسید اصلاح خواهند شد.

 11-خوشنویسی

از بدو امر تعلیم و تربیت باید به آن توجه کرد و به دانش آموزانهنر و فن خوشنویسی را یاد داد که این امر بیشتر در کلاس های بالاتر مورد توجه قرار گرفته و در کلاس اول ابتدایی بیشتر مد نظر نیست ولی باید به آن توجه شود و از همان ابتدا دانش آموزان را راهنمایی کنیم که چگونه خوشنویسی کنند . این امر در صورتی تحقق می یابد که خود آموزگار خوشنویسی را یاد گرفته و به دانش آموزان یاد دهد .

12-مشکل دانش آموزان چپ دست

یکی از مشکلات نوشتن در مدارس ابتدایی کودکان چپ دست می باشد امروزه در دنیا حدود20% افراد چپ دست می باشند یا به عبارت دیگر نیمه ی چپ بدن آنها یانیمه ی راست مغزشان از نیمه ی دیگر قوی تر عمل می کند چپ دست بودن عمدتا ژنتیکی و ارثی بوده و احتمال اینکه از راه آموزش چپ دستی پیش آید خیلی کم است در هر حال چپ دست ها در زندگی روز مره اغلب دچار مشکل می شوند بسیاری از ابزلرها و ادوات زندگی مناسب دست راست ساخته شده است که بکارگیری آن با دست چپ مشکل می باشد .یکی از این مشکلات در نوشتن می باشد به خصوص اگر زبان نوشتاری از راست به چپ باشد این مشکل بیشتر خونمایی می کند بسیاری از کودکان چپ دست موقع نوشتن دست خود را کمانه می کنند و برای اینکه راحت تر ببینند گردن  چشم خود را به قسمت راست کج می نمایند و این ممکن است در دراز مدت عارضه هایی را ایجاد نماید حتی ممکن است عارضه ی استخوانی نیز پیش آورد و حس بینایی را دچار مشکل نماید کودکانی که هنوز برتری دستی پیدا نکرده اند می توان آنها را با نوشتن با دست راست عادت داد و اگر در دست چپ خود مهارت و برتری مشهودی به دست آورند در این صورت نباید وی را ملزم به استفاده از دست راست نمود بلکه چپ دستی در این جا باید به عنوان یک امر طبیعی پذیرفته شود البته این گروه از دانش آموزان در اثر تمرین و ممارست مهارت لازم را کسب خواهند نمود و چندان احساس خستگی و کم حوصلگی نخواهند کرد .

  تهیه کننده:سرگروه آموزشی پایه ی اول خانم حیدری