چرا دریافت مفهوم؟
دو نوع آموزش را با یکدیگر مقایسه کنید:
در نوع اول،به فراگیران ابتدا تعریف مفهوم و سپس نمونه ها و مثال ها ارایه می شود و در نوع دوم،ابتدا نمونه ها و مثال ها ارائه می شود و سپس دانش آموزان خود ویژگی های مفهوم و تعاریف را بدست می آورند.
نتایج تحقیقات محققان(تنیسون و همکارانش-1986) نشان داده است،که روش دوم ،یعنی بررسی نمونه ها مقدم بر بحث درباره ی ویژگی ها و تعاریف مربوط به مفهوم مطرح می شود و مطالب برای مدت طولانی تر یدر ذهن دانش آموز باقی می ماند
الگوی دریافت مفهوم بر استفاده از روش تدریس نوع دوم مبتنی است تا به این وسیله فرصت تحلیل جریان فکر و رشد شیوه های موثر تفکر را برای شاگردان فراهم آورد .
مراحل:
1- ارائه نمونه ها:
الف-گزینش مفهوم مناسب
ب- سازماندهی آن مفهوم در قالب نمونه های مثبت(نمونه هایی که ویژگی آن مفهوم را دارا باشد) و منفی(نمونه هایی که ویژگی مفهوم را ندارد ) توسط معلم ، منظور از سازماندهی نوشتن یا تهیه تصویر یا نمودار یا...توسط معلم و مشخص کردن مثبت یا منفی بودن آن برای دانش آموز است.بهتر است ابتدا نمونه های منفی و سپس نمونه های مثبت را به فراگیر بدهید.
ج- مقایسه نمونه های مثبت و منفی با یکدیگر و فرضیه سازی توسط دانش آموزان
2- دستیابی به مفهوم :
الف-دانش آموزان در مرحله قبل نمونه های مثبت و منفی ار با یکدیگر مقایسه کرده اند و با توجه به عامل یا عوامل مشترکشان فرضیه هایی در ذهن آنان نقش بسته است.در این مرحله با ارایه نمونه های بیش تر از آن ها بخواهید که مثبت یا منفی بودن نمونه ها را خودشان تعیین کنند.
ب-اجازه دهید فراگیران فرضیه ها و تعاریف خود را ارایه دهند .
ج- فرضیه درست را تایید کرده و مفهوم را ناگذاری کنید و تعاریف بیان کنید.
3- تحلیل شیوه ی تفکر:
در این مرحله با طرح این پرسش ها: ((در ابتدا چه فکر می کردید؟چرا آن طور فکر می کردید ؟)) از دانش آموزان بخواهید در مورد تفکرات خود در دومرحله قبل صحبت کنند و با بحث گروهی درباره فرضیه هاوتعداد و چگونگی شکل گیری آن ها راه درست کشف کردن مطالب را به طور غیر مستقیم با دانش آموزان تمرین کرده و مهارت های تفکر را در آن ها تقویت می کنیم
محدودیت ها:
تهیه نمونه های مثبت و منفی برای بعضی از مفاهیم دشوار استو ممکن است سبب سردرگمی دانش آموز گردد ازاین رو در انتخاب درس مفهوم در این الگو دقت کنید.
الگو برای تدریس درس هایی که بخش عمده ی آن ها را مفاهیم و اصول تشکیل می دهند، مناسب تر است.
. مدت لازم برای اجرای این الگو حدود 30-20 دقیقه است
محاسن:
قدرت تفکر ودرک مفاهیم را در فراگیران تقویت می کند
تحمل ابهام را درفراگیران افزایش می دهد
استدلال استقرایی را درفراگیران تقویت می کند
یاد گیری برای فراگیران جنبه ی معمایی پید ا می کند و لذا انگیزه ی یادگیری درفراگیران افزایش می یابد
راهبردها:
از فراگیران قوی تر در یک کلاس بخواهید عجله نکنند و شیوه های تفکر خود را برای دست یابی به مفهوم بنویسند
فراگیران ضعیف را برای ارایه مثال های بیشتر تشویق کنید در تعیین بله یا خیر بودن مثال های اضافی درگیر کنید.
تهیه و تنظیبم:سرگروه آموزرشی کلاس پنجم (لرستانی)
